Over Jellum

Jellum is een streekdorp met een terp-verleden. Het dorp is gebouwd langs de Hegedyk, de oude zeedijk van de voormalige Middelzee. De kerk staat op een iets verhoogd kerkhof aan de zijde van het oudland. De andere kant van de Hegedyk is het nieuwland.

Cultuurhistorisch gezien zijn er een aantal waardevolle terreinen zoals de Hege Wier, Mammemastate en het ‘Jellumer bos’.

• De Hege Wier dateert waarschijnlijk uit de 11de of 12de eeuw. Het is een in één keer opgeworpen heuvel die bij hoog water het toevluchtsoord was voor dieren. De Hege Wier ligt achter de huizen aan de Hegedyk 39-41.
• Mammemastate lag eens tegenover de kerk van Jellum en is in 1856 afgebroken. Herberg Jonker Sikke, het huidige eetcafé heeft zijn naam te danken aan één van de voorname bewoners van deze state. Sinds 2022 is de kerk omgedoopt tot Mammemahuis waar culturele evenementen plaatsvinden.
• Het Jellumer bos is de benaming voor de tuin welke naast en achter het herenhuis aan de Hegedyk 21 ligt. Dit huis werd in 1900 gekocht door Hoatse Theodorus Jorritsma. Hij liet om dit huis een ‘hôf mei singels en grêften’ aanleggen in de trant van het afgebroken Mammemastate. Zijn zoon Rely Jorritsma (1905-1952) werd in dit huis geboren. Hij is naast zijn literaire werk bekend geworden door de Rely Jorritsmaprijs die hij bij testament in het leven heeft geroepen.

Jellum vormt samen met Bears een tweelingdorp. Gezamenlijk hebben ze 284 inwoners.